สาเหตุคานระเบิด: เข้าใจปัญหาใหญ่ของโครงสร้างอาคารก่อนเกิดภัย

คาน (Beam) ถือเป็นองค์ประกอบสำคัญในงานโครงสร้างอาคารที่มีหน้าที่รับน้ำหนักจากพื้น ผนัง และองค์ประกอบอื่น ๆ ก่อนถ่ายแรงไปยังเสา หากเกิด “คานระเบิด” ย่อมเป็นสัญญาณอันตรายที่อาจนำไปสู่การพังทลายของอาคารทั้งหลังได้ บทความนี้จะพาไปวิเคราะห์สาเหตุคานระเบิด เพื่อป้องกันความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต

คานระเบิดคืออะไร?

คานระเบิด (Beam Explosion) หรือบางกรณีเรียกว่า "คานพังแบบเปราะ (Brittle Failure)" เป็นภาวะที่คานรับน้ำหนักเกินขีดจำกัดและเกิดการแตกหักแบบเฉียบพลัน โดยไม่แสดงสัญญาณเตือนล่วงหน้า ซึ่งอันตรายมากเพราะผู้ใช้อาคารอาจไม่มีโอกาสหลบหนีได้ทัน

สาเหตุหลักของคานระเบิด

การระเบิดของคานมักเกิดจากปัจจัยหลายประการ ซึ่งสามารถสรุปได้ดังนี้:

1. การออกแบบโครงสร้างไม่เหมาะสม

• การคำนวณกำลังรับน้ำหนักผิดพลาด เช่น ประเมินโหลดใช้งานต่ำกว่าความเป็นจริง

• ไม่เลือกใช้วัสดุที่มีค่ากำลังรับแรงดึงและแรงอัดตามมาตรฐาน

2. ใช้วัสดุไม่ได้คุณภาพ

• เหล็กเสริมไม่มีมาตรฐาน เช่น มีค่ากำลังรับแรงต่ำ หรือเกิดสนิม

• คอนกรีตผสมไม่ถูกต้อง เช่น สัดส่วนปูน น้ำ ทราย และหินไม่เหมาะสม ทำให้ความแข็งแรงต่ำ

3. งานก่อสร้างไม่ได้มาตรฐาน

• การวางเหล็กเสริมไม่ถูกตำแหน่งหรือไม่มีการเว้นระยะพอเหมาะ

• การเทคอนกรีตไม่ทั่วถึง หรือมีโพรงอากาศในคาน

• การบ่มคอนกรีตไม่เพียงพอ ทำให้คอนกรีตไม่พัฒนาแรงอัดเต็มที่

4. โหลดใช้งานเกินค่าที่ออกแบบไว้

• มีการต่อเติมภายหลังโดยไม่ได้ตรวจสอบโครงสร้างเดิม

• มีการติดตั้งเครื่องจักรหนัก หรือวางของน้ำหนักมากบนพื้นโดยไม่ได้เสริมคาน

5. การสั่นสะเทือนหรือแรงกระแทกเฉียบพลัน

• แผ่นดินไหว หรือแรงสั่นสะเทือนจากการก่อสร้างข้างเคียง

• รถหนักกระแทกอาคาร หรือเกิดแรงเฉือนแบบทันที

วิธีป้องกันคานระเบิด

1. วางแผนการออกแบบโดยวิศวกรโครงสร้างที่มีใบอนุญาต

2. เลือกวัสดุที่ได้มาตรฐาน มอก. และตรวจสอบสภาพก่อนใช้งาน

3. ตรวจสอบขั้นตอนก่อสร้างให้เป็นไปตามวิธีวิศวกรรม

4. หลีกเลี่ยงการต่อเติมโดยไม่ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ

5. ตรวจสอบอาคารอย่างสม่ำเสมอ โดยเฉพาะเมื่อมีรอยร้าวผิดปกติ

สรุป

“คานระเบิด” เป็นเหตุการณ์ที่สามารถป้องกันได้ หากมีการออกแบบก่อสร้างอย่างถูกต้อง ใช้วัสดุได้มาตรฐาน และมีการตรวจสอบอย่างต่อเนื่อง ความรู้ความเข้าใจในสาเหตุของคานระเบิดจึงเป็นเรื่องสำคัญที่ทั้งเจ้าของอาคาร วิศวกร และช่างก่อสร้างควรให้ความใส่ใจ เพื่อปกป้องชีวิตและทรัพย์สินจากความเสียหายร้ายแรง https://shorturl.asia/sIRa2